Zuid-Amerika verkennen
Naar Zuid-Amerika reizen vraagt een beetje voorbereiding. Zuid-Amerika is een werelddeel op het zuidelijk halfrond, ten zuiden van Noord-Amerika en ten noorden van Antarctica. Het werelddeel wordt in het westen door de Grote Oceaan en in het oosten door de Atlantische Oceaan begrensd.
Zuid-Amerika wordt gescheiden van Noord-Amerika door de Darién Gap op de grens van Colombia en Panama. Een enkele keer wordt het Panamakanaal als grens genoemd, in dat geval behoort de oostelijke helft van Panama ook tot Zuid-Amerika. Terwijl verschillende Caribische eilanden, waaronder Aruba, Bonaire, Curaçao, Trinidad en Tobago geografisch gezien op het Zuid-Amerikaans continentaal plat liggen worden zij vaak bij tot Noord-Amerika gerekend. De Venezolaanse Federale gebieden en de Colombiaanse eilandengroepen in de Caribische Zee gelden dan weer als Zuid-Amerikaans.
Zuid-Amerikaanse landen
Enkele Zuid-Amerikaanse landen hebben eilandengroepen die buiten het continentaal plat liggen in de Atlantische Oceaan zoals Brazilië’s Fernando de Noronha of in de Grote Oceaan zoals de Ecuadoraanse Galapagoseilanden. Deze gebieden worden doorgaans tot Zuid-Amerika gerekend evenals de eveneens buiten het continentaal plat liggende Britse gebiedsdeel van Zuid-Georgië en de Zuidelijke Sandwicheilanden. Het tot Chili behorende Paaseiland wordt meestal eerder als deel van Oceanië gerekend.
Werelddeel Zuid-Amerika
In de Spaans- en Engelstalige wereld is het gebruikelijk de beide Amerika’s als één werelddeel te beschouwen, maar in het Nederlands worden Noord- en Zuid-Amerika vaak als twee verschillende werelddelen gezien. In de volksmond wordt Zuid-Amerika nog wel eens verward met Latijns-Amerika. Hoewel er een grote overlap is, omvat Latijns-Amerika ook grote delen van Noord-Amerika, terwijl de Nederlands- en Engelstalige delen van Zuid-Amerika niet altijd onder Latijns-Amerika gezien worden.
Geograie Zuid-Amerika
De totale oppervlakte van Zuid-Amerika bedraagt 17.840.000 km². Zuid-Amerika is onderdeel van de Zuid-Amerikaanse plaat. Het continent is opgebouwd uit een kern die bestaat uit een aantal Proterozoïsche kratons waaromheen het werelddeel gegroeid is. In het westen bevindt zich de Andes die gevormd wordt door de subductie van oceanische korst onder de Grote Oceaan onder het Zuid-Amerikaanse continent.
Klimaat Zuid-Amerika. Recente kaart van de klimaatclassificatie van Köppen-Geiger.
Zuid-Amerika ligt voor een deel in een warme of tropische zone (tot ong. de Steenbokskeerkring) en voor een deel in een gematigde zone (ten zuiden van de Steenbokskeerkring). Vrijwel alle klimaatzones (van tropisch regenklimaat tot polair toendraklimaat) komen voor in Zuid-Amerika. Vergelijk de klimaatclassificatie van Köppen. Zo heeft de Andes een hooggebergteklimaat. Ten oosten van de Andes zijn de verschillen in de natuurlijke begroeiing groot. Het grootste gedeelte van het werelddeel heeft een tropisch klimaat met als natuurlijke begroeiing regenwoud. In het zuiden gaat het regenwoud over in de pampas en nog zuidelijker in nog gematigder begroeiing.
Taal Zuid-Amerika
In Brazilië spreekt men Portugees; in Frans-Guyana Frans; in Guyana, Zuid-Georgia, op de Falklandeilanden Engels; in Suriname Nederlands. Alle andere landen zijn Spaanstalig. Daarnaast worden er in verschillende landen nog enkele oude inheemse talen, als Guaraní en Quechua gesproken. De Spaans, Portugees en Frans sprekende landen behoren met Mexico en andere Frans- en Spaanstalige landen in Midden-Amerika tot Latijns-Amerika. Guyana en Suriname worden zo wél tot Zuid-Amerika, maar niet tot Latijns-Amerika gerekend.
Etnische samenstelling Zuid-Amerika
Tot de 15e eeuw werd Zuid-Amerika uitsluitend bewoond door de oorspronkelijke bewoners, de Indianen. Sindsdien heeft een grootschalige vermenging plaatsgevonden. De hedendaagse Zuid-Amerikaanse bevolking bestaat uit Europese, Indiaanse en Afrikaanse elementen. In de centrale Andes zijn de Indianen vaak nog in de meerderheid, grote indianenvolken in de Andes zijn de Quechua, Aymara en Mapuche. Ook in het dunbevolkte Amazonegebied vormen Indianen nog een meerderheid. In de landen van de Zuidkegel is het Europese aandeel van de bevolking het grootst. Aan de Grote Oceaankust en in de Guyana’s leven bovendien relatief veel mensen van Aziatische afkomst.
Inwoners van Zuid-Amerika
Zuid-Amerika heeft 387,489,196 inwoners. Met 192,4 miljoen inwoners is Brazilië het dichtstbevolkte land.
Politiek in Zuid Amerika
Zuid-Amerika is het enige werelddeel waarvan alle onafhankelijke landen republieken zijn. Na bijna twee eeuwen instabiliteit hebben de meeste Zuid-Amerikaanse landen zich sinds de jaren tachtig ontpopt tot relatief stabiele democratieën. Landen als Chili, Uruguay en Argentinië kunnen zelfs tot de meest vrije en democratische landen ter wereld worden gerekend; in andere landen blijft de democratische ontwikkeling echter enigszins achter. Colombia is al sinds de jaren zestig in een burgeroorlog verwikkeld.